Hoeveel aandacht hebben de politieke partijen voor jonge mantelzorgers in hun verkiezingsprogramma’s?
Hiervoor keken we in de programma’s naar de standpunten over: jonge mantelzorg en de mentale gezondheid van jongeren en de verbinding op deze thema’s tussen zorg en onderwijs. We waardeerden de programma’s op een schaal van 1 tot 5, waarbij 1 staat voor totaal geen aandacht voor deze thema’s en 5 voor zeer expliciete aandacht. Disclaimer: het kan zijn dat de politieke partijen wel aandacht voor jonge mantelzorgers hebben, maar dat dit (in alle haast) niet in hun huidige verkiezingsprogramma’s is beland.
Als we een kritische blik werpen op de verkiezingsprogramma’s dan zien we qua scores een vergelijkbaar beeld als tijdens de verkiezingen in 2021. Daarentegen ziet de top 5 er deze keer compleet anders uit. Stonden de VVD en de PvdA in 2021 nog in de top 3 vanwege hun expliciete aandacht voor jonge mantelzorgers, tijdens deze verkiezingen zijn deze beloften vrijwel volledig naar de achtergrond verdwenen. Daarvoor in de plaats hebben Volt en de ChristenUnie een verdiende plek in de top 5 bemachtigd.
Wat zegt de huidige top 5 in hun programma’s waardoor ze hun plek daarin hebben verdiend?
CDA wil studenten ruimte bieden voor activiteiten naast de opleiding: “Midden in de samenleving leer je veel vaardigheden die het onderwijs niet kan meegeven. Financiering per studiepunt verlaagt de druk om naast je studie actief te zijn. Dit kan behulpzaam zijn voor studenten die bijvoorbeeld ook mantelzorger zijn, een bestuursjaar doen of topsporter zijn” (p.59).
Voor de ChristenUnie weegt de rol van mantelzorgers en de mentale gezondheid van jongeren zwaar, preventie en goede eerstelijnszorg is daarom van belang: “Voor jongeren die mantelzorg verlenen aan hun ouders, moeten onderwijsinstellingen gericht beleid ontwikkelen, vergelijkbaar met het beleid voor leerlingen die school combineren met topsport” (p.15).
Partij voor de Dieren maakt zich hard voor het bestrijden van overbelasting van mantelzorgers: “Flexstuderen maakt het voor studenten gemakkelijker hun studie een jaar te combineren met een bestuursfunctie of medezeggenschapsraad, mantelzorg of ander maatschappelijk werk, zonder dat jaar het volledige bedrag aan collegegeld kwijt te zijn. Bij de inrichting van flexstuderen staat het belang van studenten voorop” (p.89); “Er wordt gewerkt aan een meerjarige, nationale strategie om de positie van mensen met een beperking en hun naasten te verbeteren” (p.97).
D66 wil meer aandacht voor de mentale gezondheid van jongeren en ook dat “familie en naasten worden ondersteund, bijvoorbeeld met educatie, zodat zij beter kunnen omgaan met de situatie” (p.75). Volt sluit zich aan bij dit standpunt over het mentaal welbevinden van jongeren en wil aandacht hiervoor in het onderwijs bevorderen, daarnaast vinden ze dat: “als we meer investeren in jongeren en hun thuissituatie, voorkomen we problemen op de lange termijn. Daarom verleggen we de focus in de jeugdzorg naar het gehele gezin en zorgen we dat jongeren langer toegang hebben tot deze zorg. Jeugdzorg wordt gezinszorg met de jongere als uitgangspunt. Dit betekent dat er breed gekeken wordt wat een gezin nodig heeft en dat medezeggenschap voor alle jongeren die betrokken zijn bij jeugdzorg goed geregeld is” (p.82).
En wat vinden de overige partijen met een gemiddelde tot lage score?
GroenLinks-PvdA wil de samenwerking tussen zorgorganisaties, informele zorg en mantelzorgers stimuleren en bevorderen (p.14), daarnaast zetten ze in op aandacht voor de mentale gezondheid van leerlingen (p.60).
BoerBurgerBeweging is een groot voorstander van een goede verbinding tussen de GGD, het onderwijs en zorg. Door vroegtijdig te signaleren en met een gezin samen af te stemmen tussen verschillende betrokkenen, kunnen breed gedragen en uitvoerbare plannen gemaakt worden (p.59). Ook hecht BBB veel waarde aan het vergroten van de weerbaarheid van leerlingen, scholieren en studenten, zodat zij kritisch kunnen denken en hun zorgen kunnen delen (p.60).
NieuwSociaalContract hecht waarde aan een samenleving waarin mensen oog hebben voor elkaar en waar mogelijk voor elkaar zorgen; mantelzorg verdient daarom een volwaardige plek in het zorgbeleid. Hulpverlening is volgens NSC pas effectief als het probleem ook integraal wordt aangepakt (p.45). Directe en vroegtijdige deskundige beoordeling van de hulpvraag is van belang om samen met het gezin te komen tot de juiste zorg op de juiste plek (p.47).
VVD wil (mentale) problematiek op tijd in beeld en sneller aangepakt wordt, om erger te voorkomen. Ze verstevigen de rol van sportverenigingen, het onderwijs en de werkgevers hierbij (p.69).
SP wil voorkomen dat de zorg per gemeente verschilt, door de invoering van een gemeentelijk basispakket voor onder meer de huishoudelijke zorg, begeleiding, dagbesteding en respijtzorg (p.19).
50PLUS focust zich voornamelijk op volwassen mantelzorgers en wil hen beter ondersteunen en faciliteren met praktische voorzieningen zoals mantelzorgverlof, parkeren, etc. (p.5).
SGP erkent het belang van zorgzame buurten en de rol van mantelzorgers daarin, zij dienen daarom ondersteund en gewaardeerd te worden (p.8).
Ook BIJ1 wil erkenning en waardering voor mantelzorgers (p.34), en dat op elke vorm van beroeps- en hoger onderwijs er een schoolpsycholoog komt waar studenten die met mentale problematiek te maken hebben terecht kunnen (p. 47).
Belang van Nederland wil dat de overheid mensen die langdurig mantelzorg bieden een financiële vergoeding krijgen en fors in preventie en respijtzorg investeren om overbelasting van de mantelzorger te voorkomen (p.41).
Partij voor de Vrijheid, Forum voor Democratie, JA21 en DENK nemen in hun programma’s geen duidelijke standpunten in met betrekking tot jonge mantelzorgers.
Wil je zelf alle verkiezingsprogramma’s eens doorspitten? EW Magazine heeft alle verkiezingsprogramma’s voor je op een rij gezet.
Hieronder zie je een vergelijking tussen de JMZ-scores van de verkiezingsprogramma’s in 2021 met die van 2023. Helemaal achteraan staan de partijen die vorige keer niet beoordeeld of nieuw zijn.
