Hebben de politieke partijen jonge mantelzorgers in beeld?
Net als in 2021 en 2023 bekeken we de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen met zetels in de Tweede Kamer. Hiervoor keken we in de programma’s naar de standpunten over: jonge mantelzorg en de mentale gezondheid van jongeren en de verbinding op deze thema’s tussen zorg en onderwijs. We waardeerden de programma’s op een schaal van 1 tot 5, waarbij 1 staat voor totaal geen aandacht voor deze thema’s en 5 voor zeer expliciete aandacht.
Voorzichtig optimistisch nieuws is dat de aandacht voor jonge mantelzorgers in de verkiezingsprogramma’s langzaam toeneemt (op basis van wel drie meetmomenten in de afgelopen vier jaar). Tegelijkertijd moeten er nog belangrijke stappen gezet worden voordat dit thema echt breed wordt gedragen in beleid en samenleving, en voordat er landelijk meer concrete stappen gezet kunnen worden. Daarvoor hebben we onder andere een stabiel kabinet nodig.
Wil je zelf alle verkiezingsprogramma’s eens doorspitten? EW Magazine heeft alle verkiezingsprogramma’s voor je op een rij gezet.
We zien dat de aandacht voor de doelgroep toeneemt, maar dat er slechts twee partijen zijn die de doelgroep concreet noemen in hun programma:
CDA: We regelen wettelijk dat gemeenten actief meer passende respijtzorg aanbieden aan mantelzorgers, zoals logeeropvang of inzet van vrijwilligers. Voor jonge mantelzorgers zetten we in op maatwerk en flexibiliteit in het onderwijs en respijtzorg zodat deze kinderen weer normaal kind kunnen zijn. (p.28)
D66: Mantelzorgers worden ondersteund, met bijzondere aandacht voor jonge mantelzorgers, inclusief laagdrempelige mogelijkheden voor respijtzorg waaronder logeerfaciliteiten. (p.36)
Daarnaast zijn er ook een paar partijen die de doelgroep wel meenemen in hun plannen zonder de term ‘jonge mantelzorgers’ te gebruiken, zoals:
Partij voor de Dieren: Flexstuderen maakt het voor studenten gemakkelijker hun studie een jaar te combineren met een bestuursfunctie of medezeggenschapsraad, mantelzorg of ander maatschappelijk werk, zonder dat jaar het volledige bedrag aan collegegeld kwijt te zijn. Bij de inrichting van flexstuderen staat het belang van studenten voorop. (p.114)
SGP: Studiepunten en studentenwelzijn verdienen allebei aandacht. Er komt een actieplan voor ondersteuning van studerende moeders en andere mantelzorgers. (p.42)
En er zijn partijen die expliciet aandacht vragen voor de verbetering van de positie, rechten en betrokkenheid van jongeren, omdat zij de toekomst zijn:
GroenLinks-PvdA: De stem van jongeren. We willen jongeren veel meer dan nu betrekken bij de politieke besluitvorming. We verlagen de kiesgerechtigde leeftijd naar 16 jaar en we rollen een campagne uit om de opkomst onder jongeren te verhogen. Deze campagne richt zich ook expliciet op mbo-studenten en kwetsbare jongeren, en roept jongeren niet alleen op om te stemmen, maar ook om actief te worden bij maatschappelijke of politieke organisaties. Omdat we zien hoe een stapeling van problemen bij veel jongeren tot een uitgesteld leven leidt, gaan we een Nationale Jeugdstrategie ontwikkelen. (p.126)
Volt: We voeren een Derde Kamer in: een jongerenberaad dat wetten beoordeelt en de politiek adviseert. Met een generatietoets onderzoeken we de langetermijneffecten van beleid, zodat we weten wat de gevolgen zijn over tien, twintig en dertig jaar. Jongeren verdienen beleid dat bij hen past, waardoor zij serieus worden genomen en waarover zij zelf mogen meebeslissen. Daarom pleit Volt ervoor dat het volgende kabinet de Nationale Jeugdstrategie gaat uitvoeren. De strategie moet regelmatig worden bijgesteld om de problemen en oplossingen van en voor jongeren op de juiste wijze weer te geven. • Om de stem van jongeren te laten horen en om de Nationale Jeugdstrategie goed uit te voeren, stellen we een regeringscommissaris Jeugd- en Jongerenparticipatie aan. Deze commissaris zorgt dat alle ministeries, uitvoeringsorganisaties en andere betrokkenen goed samenwerken en dezelfde doelen nastreven. De commissaris houdt overzicht over het gehele jeugdbeleid, waaronder de Nationale Jeugdstrategie. (pp. 127-128)
Denk: Denk wil dat de nieuwe regering een Jongerenagenda opstelt. Jongeren zijn de toekomst van ons land. Hun stem telt, hun problemen zijn reëel en hun toekomst doet ertoe. Onze voorstellen: Een Minister voor de Jongerenagenda die het jongerenbeleid coördineert, van onderwijs tot arbeid, wonen en mentale zorg. (p.30)
SP: Er moet beter geluisterd worden naar jongeren en ouders. We pakken ook het probleem aan dat jongeren nu vaak hun zorg en onderdak verliezen wanneer zij 18 worden. Jongeren moeten daarom hulp kunnen blijven krijgen totdat de Big 5 op orde is: wonen, een netwerk, werk of onderwijs, inkomen en welzijn. (p.13)
Wil je alle relevante passages met betrekking tot ‘jonge mantelzorgers’ en ‘jongeren in een kwetsbare positie’ lezen? Werp dan een blik op ons Exceloverzicht. Mis je een relevant standpunt van een politieke partij? Mail die dan naar alliantie@jmzpro.nl
Hieronder zie je een vergelijking tussen de JMZ-scores van de verkiezingsprogramma’s in 2021, 2023 en 2025.
